Bosque do Banquete de Conxo

Historia

Galicia, en 1852 e 1855, verase afectada por graves crises económicas. A comarca santiaguesa será especialmente afectada en 1853, o que dará lugar ao que se coñece como o ano da fame. Nese ano, as inclemencias meteorolóxicas provocan a perda da maior parte das colleitas e unha gran carestía do gran, así como o peche de importantes casas comerciais. Por este motivo prodúcense graves alborotos, altercados e motíns que levan ás autoridades a declarar o estado de sitio.

Estando moi recentes os sucesos desta crise, movementos liberais da cidade convocan o Banquete de Conxo. Trátase dunha reunión histórica de confraternidade entre diversas clases sociais da época (estudantes, artesáns, obreiros…), que baixo a lenda “Orden y fraternidad”, tivo lugar o 2 de marzo de 1856, coincidindo co décimo aniversario dos Mártires de Carral (a sublevación de militares galegos contra o ditador Narváez, que acabou co fusilamento de todos eles). O anuncio do banquete causou arrepío entre as clases máis poderosas da cidade de Compostela.

Xorde por iniciativa de Aurelio Aguirre, e é considerado un dos acontecementos fundacionais do galeguismo. Asistiron ao acto un patrón e dous obreiros de cada oficio, convidados polos estudantes da Universidade de Santiago. Vestidos de frac, os estudantes, que eran considerados como clase alta, servíronlle o banquete aos obreiros, acto este que foi tomado como unha provocación polas autoridades. Isto trouxo a toma da Carballeira de Conxo polo exército, polo que o xantar celebrouse rodeados de soldados, pois temíase unha insurrección.

Entre os convidados máis destacados que asistiron á xuntanza estarían Aurelio Aguirre, Eduardo Pondal e Luís Rodríguez Seoane, mais ademais pénsase, aínda que non se sabe con certeza, que tamén acudiron a esta reunión, entre outros, Manuel Murguía, Paz Novoa, e mesmo a propia Rosalía de Castro.

Por este e outros brindes pronunciados nesta xuntanza, tanto Aurelio Aguirre, como Eduardo Pondal foron procesados pola Audiencia da Coruña que pretendía deportalos ás Illas Marianas no océano Pacífico, aínda que finalmente, e grazas aos informes do fiscal de Santiago, non foron deportados. A Igrexa tamén mostrou o seu enfado, pois consideraban estes discursos faltos de moralidade e relixiosidade, sendo Aurelio Aguirre acusado de ateo, unha grave acusación para a época. O acto transcendeu á prensa da época, como “La Oliva” de Vigo, o que amosa que tivo unha gran repercusión en toda Galicia.