mainimg
Código: BR015
-
Masas Arboradas
Localización

Zona verde

Parque de Brandía

Barrio

Vidán

Parroquia

Laraño

Identificación

Nome científico da especie dominante

Quercus robur L.

Nome común en galego

Carballo

Nome común en castelán

Roble

Información

Historia

Esta carballeira vincúlase á contorna do Curtidoiro da Ponte Vella de Vidán. Os taninos presentes na casca dos carballos son parte importante do proceso de curtición, como demostra a presenza do antigo muíño de casca xunto ao xardín xeométrico, hoxe reconvertido en pequeno estanque ornamental.

O proceso de curtido duraba entre 12 e 18 meses, e comprendía as seguintes tarefas:

- Labores de ribeira: preparábase o coiro, aínda con pelo e refugallos, limpándoo con moita auga corrente e somerxéndoo nos pelamios con cal apagado para limpalo de restos.

- Caldeo e curtido: uso de pozos de auga acidulada con taninos da casca de carballo para completar o enchido da pel e a apertura dos seus poros.

- Remata: enxugado da pel en locais amplos e ben aireados e derradeiras tarefas de compactación.

O axente utilizado para curtir no proceso tradicional era o tanino de diversas árbores. En Cataluña usábase a aciñeira mentres que en Galicia o mais común era usar o carballo. Para curtir un quilo de pel precisábanse cinco de cascas, para o que recollíase a cortiza da árbore en marzo ou abril, antes da floración xa que é cando está aínda húmida. Cunha cuña de pau, sacábanse pezas longas e amoreábanse a secar até xullo ou agosto, que se vendía para moer. A casca de carballo triturábase nun muíño de casca, cunha mula en movemento circular a un eixo. A casca é un material voluminoso e difícil transporte, polo que era mellor canto mais preto estiveran os carballos do curtidoiro.

As fábricas de curtidos sufriron en Galicia durante a primeira metade do século XIX moitas acusacións de seren a causa da decadencia das carballeiras por mor de malas prácticas de descascado, chegando nalgúns intres as autoridades á prohibición ou limitación da recollida de cortiza de carballo.

Descrición

Na ladeira do río Sar, preto do Curtidoiro da Ponte Vella de Vidán, no que hoxe se empraza o Local Sociocultural de Vidán, destaca o bosque de carballos (Quercus robur) onde se atopan exemplares de avanzada idade que medran xunto con outras especies exóticas ornamentais. Estes espazos boscosos servían para proporcionar sombra, madeira e leña ás grandes residencias pacegas da época moderna. Neste caso trátase de proporcionar ademais os taninos existentes na casca do carballo para aportar imputrescencia e impermeabilidade á pel animal na súa transformación en coiro, que tiña lugar no Curtidoiro da Ponte Vella de Vidán.

Xunto cos paseos axardinados, as aliñacións de árbores alóctonas e a presenza de especies vexetais exóticas propias dos xardíns e zonas verdes, atopamos esta masa arborada formada por carballos que crea o seu propio espazo dentro do Parque de Brandía, introducindo unha faceta boscosa e ruralista no conxunto. A carballeira está composta principalmente por exemplares de diferentes idades de carballo do país (Quercus robur), algúns de máis de 100 anos de idade. É doado apreciar a man humana na creación desta carballeira.

A carballeira está transitada por camiños de terra compactada. Esta solución para os paseos realizouse tendo en conta a protección do arboredo, que se vería afectado co apisoado do terreo e a introdución doutro tipo de pavimentación. Isto é debido a que as carballeiras son espazos boscosos vulnerables e contan con importantes valores ambientais ao servir de refuxio e fogar a un gran número de especies de flora e fauna (paxaros, anfibios...), non moi común nas cidades.

A fracción de cabida de cuberta das árbores é tan elevada que dá lugar a un espazo moi sombrío ao longo da primavera, verán e parte do outono, sendo no inverno cando as árbores perden as follas e máis luz penetra. Esta situación dificulta o rexenerado e a consecución dun sotobosque diverso.

O estrato herbáceo está case exclusivamente composto por hedra (Hedera helix), que coloniza tamén os troncos das árbores, onde medran tamén diferentes exemplares de fieitos, liques, fungos, brións e bulbos de importante valor ambiental. O establecemento de liques considérase como un bioindicador do grao de pureza atmosférica. No chan da carballeira poderemos observar diferentes especies de cogomelos. Algúns deles, como a netorra (Russula virescens) medran asociadas ás raíces das árbores, mentres que outras reciclan os restos de plantas e axudan a enriquecer o solo da carballeira.

Tamén hai animais que viven asociados ás carballeiras, como o esquío (Sciurus vulgaris) ou o galo (Garrulus glandarius), que se alimentan das landras e as dispersan, facendo posible que os carballos colonicen novos lugares. A vacaloura (Lucanus cervus) é un insecto con poboacións en regresión debido á destrución das carballeiras, xa que as larvas desta especie pasan varios anos do seu ciclo vital alimentándose de madeira morta de carballo e doutras árbores.

Fotos actuais


Ayúdenos a mejorar nuestra traducción de su idioma

Puedes cambiar cualquier texto haciendo click (presiona Enter después de hacer el cambio)