Fábrica de Papel de Laraño

Historia

A zona é testemuña do desenvolvemento industrial de Compostela no século XVIII, xa que en 1792 Jacobo Pérez Villamarín, un comerciante residente en Vidán, decide crear un complexo industrial formado por unha fábrica de papel, varios muíños fariñentos e un curtidoiro, que foi punteiro no seu momento.

Comeza o seu proxecto industrial coa fábrica de papel, construída en 1792 por Nicolás Santamarina, que poucos anos máis tarde decide asociarse con Andrés María Fariña Tarrío para engadir unha fábrica de curtidos, mais este retirouse polos excesivos gastos que tiña dita construción. Manuel Freire Castrillón será o novo socio de Villamarín, e xuntos levantarían o Curtidoiro da Ponte Vella de Vidán, mais no 1800 ten problemas económicos, polo que ten que ceder a súa parte da sociedade.

Aínda que en 1833 propúxose construír nesta papelería un lazareto, esta idea foi desestimada polos prexuízos que ocasionaría o peche da fábrica, que ocupaba diariamente a corenta e oito persoas e producía unhas seis mil resmas ao ano.

A crise do comercio colonial afectou a moitos muíños papeleiros porque minguou a demanda nos destinos americanos e aumentou a competencia dentro do mercado interior coa incorporación das papeleiras catalás, desprazando aos produtores peor situados.

A Fábrica de Papel de Laraño debeu de pecharse como tal a mediados do século XIX, cambiando a súa actividade ao converterse en batán para a elaboración de tecidos de lá, no que posiblemente foi a súa época de maior esplendor. Máis tarde transformouse de novo para dedicarse á serradura de pedra e madeira.

Na primeira metade do século XX foi fábrica de xeo e cervexa, pasando despois a propiedade á empresa Papeleira de Brandía, que abandonou as súas vellas instalacións do río de San Xusto, en Lousame no concello de Noia, para instalar unha moderna fábrica de papel neste lugar da ribeira do Sar.

A incuria e o abandono foron arruinando a vella fábrica de papel, até que en 2007 aprobouse o Plan Especial de Protección e Rehabilitación do Conxunto Fabril da Antiga Papeleira de Vidán. A recuperación destes edificios permitiron completar a oferta hoteleira da cidade con servizos actualmente moi demandados, vinculados á utilización da auga como elemento terapéutico e de ocio. A vella fábrica rehabilitada recobrou a estrutura do XVIII, recuperando unha contorna natural privilexiada a carón do río Sar. Co plan especial logrouse harmonizar todos os espazos deste conxunto, respectando o medio ambiente e recuperando para o uso un importante valor patrimonial. O criterio de ordenación deste aproveitamento foi a creación dun novo corpo acristalado que une a edificación existente da antiga fábrica cun corpo previsto de nova creación, recuperando a traza orixinal de todo o complexo fabril.