Fonte dos Capitáns das Brañas de Sar

Historia

Antigamente, a Fonte dos Capitáns estaba arrodeada por un souto e unha fraga, xa que tanto castiñeiros coma carballos eran abundantes nesta zona. Na actualidade a súa auga segue sendo aproveitada pola xente do lugar. Mesmo a apreciación desta aparece descrito nun paragrafo dun libro do século XVII de Limón Montero: …Ay algunas aguas en dicho suelo, las quales hazen sobre sigraso, y en el suelo de su fuente aparece suco lento, y mantecoso, y de color palido, como de azufre; y el agua se representa del mismo color una de las quales esta de cerca de Ciudad de Santiago en un montecito a la parte del medio dia en una hermita que llaman Santa Marina cerca de la Iglesia de Sar priorato del Patriarca, y fue Iglesia de Templarios (Limón 1697: 149).

En 1898, mediante un crédito do Concello, construíuse unha banqueta de pedra a carón da fonte.

As fontes, xunto cos muíños e lavadoiros, son áreas de actividade relacionadas coa vida económica e cotiá da comunidade. Ademais de para un uso concreto, a moenda, a recollida de auga ou para lavar a roupa cando non existía traída de auga nas casas, eran lugares moi animados de intensa relación social onde confluía a veciñanza de toda a contorna.

A abundancia de auga no subsolo galego fai posible a constante presenza de mananciais e a aparición de gran variedade de solucións para o seu aproveitamento por medio de fontes ou pozos. Estas fontes poden ser dende unha simple canalización de auga dende a boca do manancial, até a realización de fermosas obras de cantaría.

Ademais dunha canle de condución, unha fonte soe contar cun depósito no que estancar a auga para poder recollela máis facilmente e que serva de bebedeiro para os animais. Este depósito pode aparecer escavado no noiro no que se atopa a boca da canle ou constrúense depósitos cadrados de pedra por tres das súas caras, das que a posterior é o propio noiro no que se atopa o manancial.

No depósito da auga das fontes críanse naturalmente diversos tipos de animais e insectos, entre os que destaca a píntega (Salamandra salamandra). Segundo afirmaba Vicente Risco, para manter as fontes limpas destas formas de vida, adoitábase botar nelas unha troita que se encargase de espantalos.