Zona verde
Parque da Alameda
Parroquia
San Fructuoso
Nome científico
Taxus baccata L.
Nome común en galego
Teixo
Nome común en castelán
Tejo común o tejo negro
Características
Teixo que medra próximo ao Estanque do Ollo. É unha planta dioica, polo que ten diferenciados os machos e femias en pés diferentes; neste caso trátase dunha árbore feminina, polo que produce arilos vermellos nos meses do outono.
Orixe e distribución
Trátase dunha árbore conífera propia de zonas húmidas e sombrías, que na Península Ibérica habita sobre todo no norte, quedando a súa presenza no sur limitada ás zonas montañosas. É unha especie moi antiga, que xurdiu no Oligoceno, e que se estende dende o noroeste de África a Europa e Asia Menor. Atura temperaturas moi baixas, chegando a vivir a 1.600 metros sobre o nivel do mar.
É unha especie moi escasa e ameazada no territorio galego. En Galicia foi eliminado do noso territorio por obra humana debido á súa toxicidade, polo que os treixadas naturais foron desaparecendo e na actualidade só se conserva o Teixedal de Casaio, nunha remota zona de Pena Trevinca, onde sobreviviu grazas á súa inaccesibilidade.
Descrición
Moi lonxevo e de crecemento lento, normalmente acada uns 15 metros de altura, se ben excepcionalmente pode alcanzar até 28 metros. O groso madeiro ten unha cortiza parda que se desprende en tiras. As follas, estreitas e alongadas, dispóñense en dúas ringleiras a modo de raspa de peixe ao redor das pólas.
É unha especie dioica, con pes macho e femia diferenciados. Os teixos femia non producen froitos verdadeiros, pois son plantas ximnospermas e que posúen sementes espidas, sen a protección carnosa das anxiospermas. Estas sementes chamadas arilos ou bagas, están cubertas parcialmente por unha envolta carnosa de cor vermella. Son inxeridos polas aves que as dispersan a través dos seus excrementos.
Etimoloxía
Taxus é o nome do teixo en latín, empregado xa por Virxilio e Pilino, e que deriva do grego taxon. Algúns autores cren que provén de toxicum, veleno, en alusión á súa toxicidade. Baccata procede do vocábulo latino bacca, que significa baia, e que formaría un epíteto referido á envoltura da semente.
O nome común teixo, é unha evolución da palabra latina taxus. Do nome celta desta planta (eburos) procede o nome da vila portuguesa de Évora.
Usos
O ano celta comezaba co que séculos despois sería coñecido como a noite de all hallows eve, a noite de todo o sagrado ou Halloween. Nesta noite do 31 de outubro, o teixo servía de porta entre a vida e a morte, permitindo o paso entre estes dous mundos. Halloween daba paso ao samaín, o día de defuntos, que coincide coa festividade de Todos os Santos do 1 de novembro.
A súa madeira foi empregada para fabricar os eixos dos carros e a construción de valados. Por ter as pólas moi flexibles utilizouse para realizar arcos e toneis, e era frecuente o seu uso na construción de armas. Apareceu nun machado en Clancton (Inglaterra), ao que se lle atribúen 5.000 anos de antigüidade.
O teixo contén un alcaloide chamado taxina que, de ser inxerido en doses altas, actúa sobre o sistema nervioso producindo a morte. Os pobos prerromanos preferían morrer envelenados con teixo antes que renderse a Roma, como fixeron os galaicos e cántabros no Monte Medulio no ano 22 a.C. Sen embargo, desta toxina extráese o taxol, un antitumoral utilizado para tratar distintos tipos de cancro: ovario, mama e sarcoma de Kaposi.
A pesar da súa toxicidade emprégase frecuentemente en xardíns para a formación de sebes. Ademais, están presentes en pazos e zonas verdes de importante valor histórico e patrimonial, e sete destes teixos aparecen recollidos no Catálogo de Árbores Senlleiras de Galicia, dando testemuña da importancia desta árbore para a nosa cultura.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)